Qua đó đã bảo đảm và tạo điều kiện cho các Ban, Tổ đại biểu và đại biểu thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động. Từ chỉ đạo của Thường trực, các Ban, Tổ đại biểu và đại biểu đã đóng vai trò quan trọng trong chuẩn bị, tổ chức các kỳ họp, xem xét, ban hành các nghị quyết của HĐND đảm bảo đúng quy định của pháp luật; hoạt động giám sát, khảo sát, giải trình, chất vấn tiếp tục được tăng cường có trọng tâm, trọng điểm, sát với yêu cầu nhiệm vụ chính trị của tỉnh; hoạt động TXCT, tiếp công dân, tiếp nhận, xử lý đơn thư có nhiều chuyển biến tích cực. Đây chính là yếu tố cơ bản tạo nên những đổi mới trong hoạt động, khẳng định vai trò cơ quan quyền lực Nhà nước ở địa phương của HĐND tỉnh.

* Chuẩn bị nội dung, chương trình và tài liệu kỳ họp: Căn cứ nghị quyết về kế hoạch tổ chức các kỳ họp thường lệ hằng năm, đề xuất của UBND tỉnh, Ủy ban MTTQ tỉnh, Thường trực HĐND tỉnh chỉ đạo các Ban rà soát các vấn đề thuộc lĩnh vực phụ trách, thực tế của địa phương, các quy định của Trung ương để đề xuất cụ thể về các báo cáo, dự thảo nghị quyết trình kỳ họp. Trên cơ sở đó, Thường trực thống nhất dự kiến nội dung, chương trình kỳ họp; phân công UBND tỉnh, các Ban của HĐND, Ủy ban MTTQ tỉnh và các cơ quan liên quan chuẩn bị nội dung, tài liệu kỳ họp. Giao các Ban của HĐND phụ trách từng báo cáo, dự thảo nghị quyết để phối hợp chặt chẽ ngay từ đầu với UBND tỉnh và các cơ quan chủ trì soạn thảo chuẩn bị hồ sơ, tài liệu, tờ trình, dự thảo nghị quyết, đề án, báo cáo.
 

Đồng chí Phạm Thị Minh Xuân, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch HĐND tỉnh chủ trì cuộc họp của Đoàn giám sát việc thực hiện chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường trên địa bàn tỉnh từ năm 2016 đến năm 2019 (Ngày 08/5/2020)

* Hoạt động thẩm tra: Thường trực phân công các Ban thẩm tra và xây dựng báo cáo thẩm tra các báo cáo, tờ trình, dự thảo nghị quyết trình kỳ họp theo đúng quy định, bảo đảm khoa học, đúng lĩnh vực, có sự phối hợp chặt chẽ giữa các Ban để phân tích kỹ những vấn đề liên quan đến nhiều lĩnh vực. Tại các kỳ họp, có nhiều tờ trình, dự thảo nghị quyết tập trung vào lĩnh vực phụ trách của một Ban, Thường trực sẽ điều chỉnh một số dự thảo nghị quyết cho các Ban khác chủ trì thực hiện việc thẩm tra. Trên cơ sở phân công của Thường trực, các Ban chủ động nghiên cứu tài liệu, kết hợp giám sát, khảo sát để thu thập thông tin từ các đối tượng chịu sự tác động liên quan đến lĩnh vực sẽ ban hành nghị quyết, làm cơ sở thực hiện việc thẩm tra đảm bảo chất lượng. Tại hội nghị thẩm tra, các thành viên Thường trực dự và tham gia các ý kiến với các cơ quan hữu quan, thảo luận, tranh luận, phân tích làm rõ căn cứ pháp lý, sự cần thiết ban hành nghị quyết, đánh giá sự phù hợp của báo cáo, tờ trình, dự thảo nghị quyết,... với chủ trương đường lối của Đảng, các quy định của pháp luật hiện hành và tình hình thực tế của tỉnh. Sau đó, Thường trực nghe, cho ý kiến đối với báo cáo kết quả thẩm tra của các Ban. Báo cáo thẩm tra có chất lượng cao, nhiều thông tin, là căn cứ tin cậy để đại biểu đặt câu hỏi chất vấn, thảo luận làm rõ nội dung trước khi quyết định thông qua nghị quyết.

* Hoạt động thảo luận tại kỳ họp: Thường trực yêu cầu các Ban căn cứ kết quả thẩm tra, giám sát đề xuất nội dung trọng tâm cần thảo luận; sau đó tổng hợp các nội dung gợi ý, định hướng thảo luận theo từng nhóm vấn đề. Các Ban phân công lãnh đạo, thành viên Ban chuẩn bị nội dung thảo luận tại Tổ và tại hội trường. Với sự chỉ đạo, điều hòa đó, việc thảo luận tại kỳ họp có chuyển biến rất mạnh, diễn ra sôi nổi, dân chủ và thẳng thắn. Số lượng ý kiến phát biểu tăng qua mỗi kỳ họp; nội dung sâu, trúng, đúng với nhiệm vụ trọng tâm, yêu cầu phát triển KTXH của địa phương, những vấn đề thực tiễn đặt ra và những vấn đề cử tri quan tâm, với nhiều nhận định, đánh giá sát thực và đề xuất nhiều giải pháp cụ thể. Từ đầu nhiệm kỳ đến nay, qua 14 kỳ họp có 171 lượt đại biểu tham gia thảo luận, trung bình mỗi kỳ họp có trên 12 lượt đại biểu thảo luận vào báo cáo phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng - an ninh của tỉnh.

* Chất vấn tại các kỳ họp: Thường trực HĐND tỉnh yêu cầu các Ban, Tổ đại biểu và đại biểu HĐND tỉnh căn cứ các cuộc giám sát, khảo sát, tiếp xúc cử tri và tình hình của tỉnh, của địa phương đề xuất nội dung chất vấn. Thường trực xem xét, quyết định các nhóm vấn đề có tính chất nổi cộm, bức xúc được đông đảo cử tri quan tâm; xin ý kiến đại biểu để thực hiện chất vấn trực tiếp tại kỳ họp. Tại phiên chất vấn các đại biểu theo dõi, giám sát chặt chẽ việc trả lời chất vấn của thành viên UBND tỉnh và các cơ quan, đơn vị, nêu ý kiến tranh luận, phản biện hoặc nêu ý kiến để Chủ tọa kỳ họp yêu cầu người trả lời chất vấn làm rõ. Từ đầu nhiệm kỳ đến nay, HĐND tỉnh đã thực hiện 07 phiên chất vấn, với 16 nhóm vấn đề chất vấn đối với 19 cơ quan, đơn vị tại các kỳ họp, có 17 đại biểu thực hiện quyền chất vấn, trong đó có 13 đại biểu chuyên trách, 04 đại biểu kiêm nhiệm. Trên tinh thần thẳng thắn, xây dựng, với phương châm “hỏi thẳng, đáp trúng”, hoạt động chất vấn đã được thực hiện bảo đảm nguyên tắc dân chủ, công khai. Sau chất vấn, ban hành nghị quyết chất vấn tại kỳ họp; yêu cầu UBND tỉnh, các cơ quan, đơn vị liên quan kịp thời chỉ đạo, triển khai thực hiện các nội dung kết luận chất vấn, báo cáo kết quả giải quyết tại kỳ họp tiếp theo. Giao Thường trực HĐND, các Ban của HĐND, các Tổ đại biểu HĐND, đại biểu HĐND tỉnh giám sát thực hiện các nghị quyết, kết luận chất vấn tại kỳ họp.

* Giám sát việc thực hiện nghị quyết của HĐND tỉnh về nhiệm vụ phát triển KTXH, bảo đảm QPAN hằng năm: Trên cơ sở chương trình giám sát hằng năm, Thường trực xây dựng kế hoạch giám sát, phân công lãnh đạo các Ban tham gia làm Trưởng, Phó trưởng Đoàn giám sát, thành viên đoàn giám sát. Cùng với đó, Thường trực cũng chỉ đạo các Ban xây dựng kế hoạch giám sát theo lĩnh vực của từng Ban, phối hợp, lồng ghép nội dung giám sát của Thường trực và của các Ban. Sự chỉ đạo, điều hòa này đã kết hợp nhiều chủ thể giám sát trong cùng một đợt giám sát, tiết kiệm về thời gian, nhân lực, không bị chống chéo về thời gian, đối tượng, địa điểm giám sát để tránh phiền hà cho cơ sở, nhưng vẫn đảm bảo quy định của pháp luật và chất lượng, hiệu quả của các đợt giám sát. Từ đầu nhiệm kỳ đến nay, Thường trực, các Ban của HĐND tỉnh thực hiện 52 cuộc giám sát thường xuyên, thông qua đó các Ban cũng có thêm những căn cứ thực tiễn phục vụ cho việc thẩm tra các báo cáo, dự thảo nghị quyết.

* Giám sát chuyên đề: Đối với các cuộc giám sát của Thường trực, Thường trực HĐND tỉnh chỉ đạo các Ban nghiên cứu, đề xuất, trên cơ sở đó tổng hợp, lựa chọn nội dung giám sát chuyên đề của từng năm một cách phù hợp, toàn diện các lĩnh vực; bảo đảm là những vấn đề nóng, vấn đề khó giải quyết, cử tri quan tâm, liên quan trực tiếp tới quyền, lợi ích chính đáng của nhân dân. Đối với giám sát chuyên đề của các Ban, hằng năm Thường trực HĐND tỉnh yêu cầu các Ban đề xuất từ 2-3 nội dung, sau đó Thường trực cho ý kiến để lựa chọn nội dung giám sát phù hợp;  thực hiện điều hòa, phối hợp hoạt động giám sát đảm bảo thống nhất, hạn chế chồng chéo về thời gian, địa bàn, đối tượng giữa các cuộc giám sát của Thường trực với các Ban. Kết thúc giám sát, Thường trực nghe và cho ý kiến đối với báo cáo kết quả giám sát để hoàn thiện trình kỳ họp HĐND. Từ đầu nhiệm kỳ đến nay, Thường trực HĐND, các Ban của HĐND tỉnh thực hiện 16 cuộc giám sát chuyên đề với nhiều lĩnh vực của đời sống xã hội, nhiều cuộc giám sát chuyên đề được thực hiện bằng hình ảnh, trình chiếu tại kỳ họp phản ảnh đầy đủ, sinh động nội dung giám sát thực tế tại cơ sở. Với cách thức tổ chức giám sát chặt chẽ, kiến nghị sau giám sát cụ thể, rõ trách nhiệm, giúp UBND các cấp, các sở, ngành khắc phục những hạn chế, tồn tại, thực hiện tốt hơn chức năng, nhiệm vụ được giao. Nhiều nội dung giám sát chuyên đề của Thường trực và các Ban đã được thảo luận và chất vấn tại kỳ họp HĐND tỉnh, tạo hiệu ứng rất tích cực, mạnh mẽ. Kết quả giám sát, khảo sát là nguồn thông tin quan trọng để Thường trực HĐND tỉnh có ý kiến đối với các cấp, các ngành tháo gỡ, giải quyết khó khăn, vướng mắc và kịp thời đề xuất Thường trực Tỉnh ủy cho ý kiến đối với một số nhiệm vụ công tác cho phù hợp.

* Chỉ đạo thực hiện các cuộc khảo sát và giải quyết các nhiệm vụ phát sinh giữa hai kỳ họp: Xuất phát từ thực tiễn khi có các nội dung, vấn đề cụ thể cần có đủ thông tin để xử lý, Thường trực HĐND tỉnh quyết định tổ chức khảo sát. Kết quả khảo sát được Thường trực xem xét kỹ lưỡng để báo cáo cấp ủy hoặc giao cho các Ban thông báo đến UBND tỉnh, các cơ quan, đơn vị có liên quan. Kết quả các cuộc khảo sát giúp cho việc xem xét, ban hành các nghị quyết của HĐND tỉnh, việc thẩm tra các báo cáo của UBND tỉnh được chặt chẽ. Từ hoạt động khảo sát, Thường trực HĐND tỉnh có những kiến nghị với Thường trực Tỉnh ủy chỉ đạo UBND tỉnh giải quyết những vấn đề bức xúc tại cơ sở và trên cơ sở các lĩnh vực, nghiên cứu trình HĐND tỉnh xem xét, quyết định điều chỉnh, bổ sung hoặc ban hành sớm một số nghị quyết phù hợp thực tiễn và nguyện vọng của người dân.
 

Đoàn khảo sát của Thường trực HĐND tỉnh làm việc với Ban Dân tộc tỉnh về kết quả thực hiện Dự án 2 (Chương trình 135) thuộc Chương trình MTQG giảm nghèo bền vững giai đoạn 2016 - 2020 trên địa bàn tỉnh (Ngày 11/5/2020)

Đối với các vấn đề phát sinh giữa hai kỳ họp, Thường trực phân công các Ban thẩm tra, đề xuất, giải quyết phù hợp quy định của pháp luật. Đối với những vấn đề cấp thiết phát sinh cần sớm có ý kiến, Thường trực giao lãnh đạo chuyên trách các Ban có liên quan thẩm tra, đề xuất và gửi văn bản xin ý kiến trực tiếp các thành viên Thường trực và tổng hợp để sớm có văn bản trả lời UBND tỉnh. Đối với những nội dung còn có ý kiến khác nhau hoặc những vấn đề còn chưa rõ ràng, Thường trực yêu cầu UBND tỉnh giải trình làm rõ hoặc tổ chức làm việc với các sở, ngành liên quan để yêu cầu làm rõ trước khi có ý kiến bằng văn bản. Từ đầu nhiệm kỳ đến nay, Thường trực HĐND tỉnh đã cho ý kiến 156 văn bản của UBND tỉnh xin ý kiến giải quyết các nhiệm vụ phát sinh tại địa phương.

* Chỉ đạo các Ban tham mưu, chuẩn bị hoạt động giải trình, chất vấn tại các phiên họp Thường trực HĐND: Để tổ chức phiên họp của Thường trực nghe giải trình, Thường trực yêu cầu các Ban và Văn phòng thông qua hoạt động giám sát, khảo sát, thẩm tra, TXCT, tiếp công dân, tiếp nhận đơn thư của công dân và qua các phương tiện thông tin đại chúng… đề xuất các nội dung, vụ việc cần giải trình. Sau đó lựa chọn để thực hiện giải trình những vấn đề "nóng" mà cử tri trong tỉnh quan tâm; những tồn tại, bất cập đang diễn ra trong quá trình thực hiện chính sách pháp luật và nghị quyết của HĐND tỉnh đã ban hành; liên quan đến trách nhiệm giải quyết của các cơ quan chuyên môn, đơn vị, ngành và có ảnh hưởng tới sự phát triển kinh tế, xã hội và quyền lợi chính đáng của người dân.

Thường trực giao cho một Ban chủ trì phối hợp với các Ban và Văn phòng nghiên cứu những tài liệu liên quan, tổ chức khảo sát, lựa chọn nội dung, xác định chủ thể yêu cầu giải trình báo cáo Thường trực HĐND tỉnh. Trên cơ sở đó Thường trực phân công lãnh đạo các Ban, thành viên các Ban nghiên cứu đặt câu hỏi chất vấn, yêu cầu giải trình. Sau mỗi phiên giải trình đều có kết luận đề nghị UBND tỉnh, các ngành chức năng, UBND huyện, thành phố tập trung chỉ đạo khắc phục nhưng tồn tại, hạn chế đã nêu; giao các Ban, Tổ đại biểu và đại biểu HĐND tỉnh giám sát, báo cáo kết quả thực hiện. Từ đầu nhiệm kỳ đến nay, Thường trực HĐND tỉnh đã tổ chức 08 phiên họp nghe giải trình, 01 phiên chất vấn về các vấn đề được nhiều cử tri quan tâm. Đến nay số kiến nghị sau giải trình đã được giải quyết dứt điểm đạt 92,3% (48/52 ý kiến), có những vụ việc đã tồn đọng và kéo dài hơn 10 năm chưa được giải quyết, tuy nhiên sau khi diễn ra phiên giải trình đã được khắc phục, giải quyết dứt điểm.

* Chỉ đạo các Ban trong công tác tiếp công dân, tiếp nhận, xử lý đơn thư: Hằng năm, Thường trực HĐND tỉnh xây dựng kế hoạch, lịch phân công, chỉ đạo đại biểu chuyên trách là lãnh đạo các Ban thực hiện nhiệm vụ tiếp công dân tại trụ sở tiếp công dân của tỉnh và Tổ đại biểu thực hiện tiếp công dân tại địa bàn nơi ứng cử. Từ đầu nhiệm kỳ đến nay, đại biểu chuyên trách đã thực hiện tiếp công dân tại trụ sở tiếp công dân của tỉnh 485 lượt công dân, với 330 vụ việc; tiếp nhận 427 đơn, với 353 vụ việc. Qua đó đã phân loại chuyển các cơ quan chức năng giải quyết theo thẩm quyền 310 vụ việc. Một số vụ khiếu nại, tố cáo phức tạp, kéo dài, chậm được giải quyết được giao cho các Ban của HĐND tỉnh giám sát, khảo sát nắm thông tin báo cáo Thường trực HĐND tỉnh cho ý kiến chỉ đạo phù hợp.

Tuy nhiên, chỉ đạo, điều hòa của Thường trực HĐND tỉnh đối với các Ban của HĐND, Tổ đại biểu và đại biểu HĐND tỉnh cũng còn những vấn đề cần quan tâm, nghiên cứu, khắc phục như: Hệ thống các quy chế, quy định chưa đầy đủ, hoàn thiện. Chỉ đạo giải quyết một số công việc cụ thể theo thẩm quyền của các Ban chưa kịp thời, sâu sát. Chỉ đạo hoạt động của Tổ đại biểu và đại biểu HĐND tỉnh chưa thường xuyên, chặt chẽ… những vấn đề này cũng chính là một trong những nguyên nhân của những hạn chế trong hoạt động của các Ban của HĐND, Tổ đại biểu và đại biểu HĐND tỉnh hiện nay như: Thẩm tra đề nghị xây dựng nghị quyết của HĐND tỉnh, thẩm tra dự thảo một số báo cáo, dự thảo nghị quyết trình kỳ họp HĐND chưa chặt chẽ, toàn diện. Phối hợp trong hoạt động giám sát, khảo sát có lúc chưa động bộ. Vai trò của số ít đại biểu HĐND tỉnh ở cơ sở chưa rõ, nhất là trong hoạt động giám sát, thảo luận, chất vấn tại kỳ họp. Các Tổ đại biểu chưa thực hiện hết trách nhiệm, quyền hạn trong hoạt động giám sát, tiếp công dân, đôn đốc giải quyết đơn thư của công dân và kiến nghị của cử tri.

Từ thực tiễn, có thể rút ra một số kinh nghiệm, đồng thời cũng là những biện pháp, giải pháp chủ yếu để nâng cao vai trò chỉ đạo, điều hòa của Thường trực HĐND tỉnh đối với hoạt động của các Ban của HĐND, Tổ đại biểu và đại biểu HĐND tỉnh: Rà soát, bổ sung hoàn thiện các quy chế hoạt động của HĐND, quy chế làm việc của Thường trực HĐND, trong đó chú ý cụ thể hóa nội dung, cơ chế chỉ đạo, điều hòa của Thường trực đối với hoạt động của các Ban, các Tổ đại biểu và đại biểu HĐND. Cùng với các quy định cụ thể về hoạt động TXCT, tiếp công dân, chất vấn và trả lời chất vấn, nghiên cứu, ban hành quy chế hoạt động của các Ban, Tổ đại biểu; quy định về đánh giá chất lượng hoạt động của các Ban, Tổ đại biểu và đại biểu HĐND. Xây dựng, tổ chức thực hiện chương trình công tác, chương trình giám sát, khảo sát, TXCT hàng năm, kế hoạch tổ chức các kỳ họp, phân công cụ thể, tạo sự chủ động cho các Ban, các Tổ đại biểu và đại biểu HĐND. Tăng cường phối hợp hoạt động của các Ban; giữa các Ban với Thường trực, các ngành và các cơ quan, đơn vị có liên quan. Chỉ đạo, tạo điều kiện để đại biểu chuyên trách phát huy vai trò trong mọi hoạt động của Ban, của Tổ đại biểu; đồng thời tạo điều kiện, khuyến khích đại biểu ở cơ sở tham gia các hoạt động tại kỳ họp, các cuộc giám sát, khảo sát. Tăng cường trao đổi kinh nghiệm, bồi dưỡng kỹ năng cho đại biểu HĐND. Đảm bảo các điều kiện cơ sở vật chất, kinh phí, phương tiện cho hoạt động của Thường trực, các Ban, các Tổ đại biểu và đại biểu HĐND. Đẩy mạnh cải cách hành chính, ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động. Phát huy vai trò của các cơ quan thông tin, báo chí trong tuyên truyền về hoạt động của HĐND./.