Đại biểu Quốc hội Âu Thị Mai phát biểu thảo luận về giải pháp phát triển văn hóa tại kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV.
Đồng chí Âu Thị Mai, Ủy viên Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh, Giám đốc Sở Văn hóa- Thể thao và Du lịch, đại biểu Quốc hội tỉnh tham gia phát biểu nội dung liên quan đến phát triển văn hóa. Đại biểu khẳng định, sau hơn một năm cụ thể hóa kết luận của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc năm 2021, lĩnh vực văn hóa đã đạt một số kết quả quan trọng, nhiều hội thảo lớn về văn hóa được tổ chức thu hút sự quan tâm của cả hệ thống chính trị và đông đảo các tầng lớp nhân dân, phát huy trí tuệ, tâm huyết của đội ngũ văn nghệ sỹ, các chuyên gia, nhà khoa học, nhà nghiên cứu, nhà quản lý, hoạch định chính sách tham gia đề xuất các giải pháp thúc đẩy phát triển văn hóa, qua đó, tiếp tục lan tỏa, tạo sự chuyển biến tích cực trong nhận thức và hành động của các cấp, các ngành. Các giải pháp cụ thể để khắc phục những tồn tại, hạn chế nêu trong các Nghị quyết của Quốc hội thuộc lĩnh vực văn hóa được Chính phủ, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, các cơ quan trung ương, địa phương nghiên cứu và đề xuất, tổ chức thực hiện. Với sự tham gia chủ động, đồng bộ từ trung ương đến địa phương đã tạo xung lực mới cho sự phát triển văn hóa.
Tuy nhiên, đại biểu cho rằng, bên cạnh những kết quả đạt được, lĩnh vực văn hóa còn nhiều khó khăn, bất cập: Ngân sách đầu tư cho văn hóa chưa đảm bảo; nhiều đề án, chương trình, kế hoạch được ban hành nhưng việc bố trí kinh phí thực hiện chưa đáp ứng được mục tiêu đề ra; việc đầu tư cơ sở vật chất văn hóa chưa được quan tâm đúng mức; chế độ chính sách đối với “Nghệ nhân nhân dân”, “Nghệ nhân ưu tú” còn nhiều bất cập…
Đại biểu kiến nghị với Quốc hội, Chính phủ một số nhiệm vụ, giải pháp phát triển lĩnh vực văn hóa, cụ thể như: Kiên trì quan điểm coi đầu tư cho văn hóa là đầu tư cho con người, đầu tư cho phát triển bền vững đất nước. Tăng mức chi ngân sách nhà nước cho văn hóa bao gồm cả vốn đầu tư và vốn sự nghiệp; đồng thời đại biểu cũng đề nghị Quốc hội xem xét, cần có quy định cụ thể về mức đầu tư tối thiểu cho văn hóa từ ngân sách nhà nước bằng Nghị quyết để Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương làm cơ sở phân bổ ngân sách nhà nước từng năm và giai đoạn; ưu tiên bố trí nguồn lực để triển khai các chương trình, dự án, kế hoạch đã được phê duyệt, trong đó ưu tiên nguồn lực triển khai thực hiện Chương trình tổng thể phát triển văn hóa Việt Nam giai đoạn 2023-2025 ban hành kèm theo Quyết định số 515/QĐ-TTg ngày 15/5/2023 của Thủ tướng Chính phủ; quan tâm hỗ trợ kinh phí cho các địa phương có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn để đầu tư xây dựng các thiết chế văn hóa, đáp ứng nhu cầu hưởng thụ văn hóa của nhân dân; khẩn trương xây dựng, sửa đổi, bổ sung hoàn thiện hệ thống pháp luật liên quan trực tiếp đến lĩnh vực văn hóa, nhằm tạo hành lang pháp lý điều chỉnh các quan hệ xã hội về văn hóa, tạo nguồn lực phát triển; ban hành cơ chế, chính sách đặc thù về đầu tư, tài chính, hợp tác công tư cho phát triển văn hóa, các ngành công nghiệp văn hóa; chính sách thúc đẩy phát triển tài năng, tinh hoa trong lĩnh vực văn hóa, nghệ thuật, nhân lực của ngành văn hóa.
Toàn cảnh phiên thảo luận về kinh tế - xã hội (sáng ngày 01/6/2023).
Về chính sách đối với nghệ nhân, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 109/2015/NĐ-CP ngày 28/10/2015 của Chính phủ “về việc hỗ trợ đối với Nghệ nhân nhân dân, Nghệ nhân ưu tú có thu nhập thấp, hoàn cảnh khó khăn”, tuy nhiên đối tượng được thụ hưởng chính sách rất hẹp, chỉ áp đối với nghệ nhân thuộc gia đình có thu nhập thấp, bình quân đầu người hằng tháng thấp hơn mức lương cơ sở; Người đủ 55 tuổi trở lên đối với nữ và 60 tuổi trở lên đối với nam không có người có nghĩa vụ và quyền phụng dưỡng; Người khuyết tật nặng hoặc đặc biệt nặng; Người mắc một trong các bệnh cần chữa trị dài ngày theo danh mục Bộ Y tế quy định, kinh phí hỗ trợ được chia theo 3 mức: 1.000.000 đồng/tháng; 850.000 đồng/tháng; 700.000 đồng/tháng. Theo thống kê cả nước hiện có 1.750 nghệ nhân được phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân nhân dân”, “Nghệ nhân ưu tú” (trong đó 131 nghệ nhân nhân dân, 1.619 nghệ nhân ưu tú), nhưng rất ít nghệ nhân được hưởng chính sách hỗ trợ theo Nghị định, trong khi các nghệ nhân chủ yếu là những người cao tuổi, nhưng họ vẫn ngày đêm miệt mài nghiên cứu, sưu tầm, truyền dạy di sản văn hóa của dân tộc cho thế hệ kế cận. Để động viên, khuyến khích, giúp các nghệ nhân yên tâm cống hiến, đóng góp nhiều hơn cho công tác bảo tồn văn hóa tại cộng đồng, đề nghị Chính phủ xem xét sửa đổi, bổ sung Nghị định 109/2015/NĐ-CP theo hướng các nghệ nhân được nhà nước phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân nhân dân, Nghệ nhân ưu tú” đều được hưởng chính sách hỗ trợ hằng tháng với mức hỗ trợ ít nhất bằng một tháng lương cơ sở./.
