Toàn cảnh phiên thảo luận tổ

Phát biểu thảo luận, đồng chí Ma Thị Thúy, Uỷ viên BCH Đảng bộ tỉnh, Phó Trưởng đoàn ĐBQH chuyên trách tỉnh nhất trí cao việc tích hợp 3 chương trình do có cùng mục tiêu là nâng cao đời sống, thu nhập, giảm nghèo bền vững các vùng khó khăn. Việc tích hợp các chương trình sẽ giúp cho việc đầu tư có hiệu quả, quy hoạch, kế hoạch tập trung, thống nhất, hạn chế tình trạng đầu tư dàn trải, chồng chéo về đối tượng thụ hưởng, đầu mối quản lý…trong giai đoạn  trước.

Đồng chí Ma Thị Thúy, Phó Trưởng đoàn chuyên trách Đoàn ĐBQH tỉnh phát biểu

Đại biểu băn khoăn với mục tiêu thu nhập bình quân chung của người DTTS bằng 2/3 bình quân chung cả nước (tăng hơn 3 lần so với 2025) và cao hơn bình quân thu nhập khu vực nông thôn chưa thực sự hợp lý, trong khi nguồn lực đầu tư còn hạn hẹp. Đại biểu đề nghị cân nhắc, rà soát lại mục tiêu trên cho sát với thực tế. Đồng chí Ma Thị Thúy cũng đề nghị Chính phủ đánh giá thực chất hơn chỉ tiêu giảm nghèo đa chiều và không nên giao chỉ tiêu giảm nghèo hằng năm.

Về chỉ tiêu phấn đấu 100% số xã thoát nghèo, vùng đồng bào DTTS không còn xã, thôn đặc biệt khó khăn, đây là thách thức lớn, do đó cần tập trung nguồn lực trọng tâm xây dựng hạ tầng thiết yếu, tạo sinh kế bền vững và có cơ chế đặc thù đủ mạnh để triển khai thưc hiện.

Về chỉ tiêu khoảng 65% số xã đạt chuẩn NTM, cần làm rõ tính khả thi với bộ tiêu chí của giải đoạn 2026-2030, nhất là trong điều kiện các xã hợp nhất, sáp nhập nhiều tiêu chí qua đánh giá đạt thấp…

Về nguồn vốn ngân sách cần bố trí có trọng tâm, trọng điểm, xác định rõ đối tượng, ưu tiên tăng định mức phân bổ cho các xã đặc biệt khó khăn, biên giới, vùng DTTS và không nên phân bổ vốn đối ứng đối với địa phương khó khăn về ngân sách.

Đại biểu Ma Thị Thúy cũng đề nghị rà soát các nội dung trùng với chương trình MTQG khác và đánh giá những khó khăn, vướng mắc (về thể chế, phân cấp…) của giai đoạn trước để có giải pháp thực hiện có hiệu quả chương trình.

Đại biểu Quốc hội Lò Thị Việt Hà tham gia ý kiến

Tham gia thảo luận, đại biểu Lò Thị Việt Hà nhất trí cao với chủ trương đầu tư Dự án xây dựng đường bộ cao tốc Vinh - Thanh Thủy và việc sửa đổi, bổ sung các nghị quyết về cơ chế đặc thù đối với thành phố Hồ Chí Minh và thành phố Đà Nẵng. Đại biểu cũng nhất trí cao với sự cần thiết, tên gọi, phạm vi điều chỉnh, mục tiêu và việc hợp nhất 3 chương trình. Về chương trình vùng đồng bào dân tộc thiểu số là chương trình đặc thù, với trên 130 chính sách có ý nghĩa chiến lược, đặc biệt quan trọng trên phạm vi cả nước, có ý nghĩa trước mắt và lâu dài. Tuy nhiên cần đánh giá khách quan về kết quả và hạn chế của quá trình thực hiện. Đại biểu cho rằng cần rà soát một số chỉ tiêu trong dự thảo nghị quyết để sát với thực tế; các chính sách về y tế, giáo dục, văn hóa đảm bảo không trùng với các chương trình về y tế, giáo dục, văn hoá đang trình tại kỳ họp thứ 10, tránh chồng chéo, lãng phí, dàn trải nguồn lực; sau khi sắp xếp chính quyền địa phương hai cấp, địa bàn tỉnh, xã có nhiều thay đổi, Chính phủ cần sớm rà soát các xã khó khăn và đặc biệt khó khăn để công bố triển khai phù hợp với thực tiễn. Về đối ứng vốn, đại biểu cho rằng các địa phương khó khăn về ngân sách rất khó để thực hiện đối ứng, Chính phủ cần nghiên cứu quy định về tỷ lệ đối ứng phù hợp với những địa phương còn khó khăn. Nhất trí về đề xuất chuyển nguồn, tuy nhiên đại biểu cũng rất băn khoăn vì chuyển nguồn diễn ra nhiều năm, đồng thời đề nghị Chính phủ có giải pháp giải ngân hiệu quả năm 2026.

Đại biểu Tráng A Dương, Ủy viên là đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách tại Hội đồng Dân tộc của Quốc hội phát biểu

Phát biểu thảo luận đại biểu Tráng A Dương đánh giá rất cao 3 chương trình mục tiêu quốc gia trong giai đoạn vừa qua, tuy nhiên, quá trình triển khai 3 chương trình này đã bộc lộ rất nhiều hạn chế cần phải khắc phục, cần thống nhất 3 chương trình, đại biểu đề nghị hợp phần phát triển vùng dân tộc thiểu số miền núi phải được thực hiện đầy đủ theo đúng Nghị quyết số 88/2019/QH14 và Nghị quyết số 120/2020/QH14, đồng thời ưu tiên tập trung các nguồn lực, tránh dàn trải; đại biểu cũng đề nghị cơ quan quản lý tổ chức thực hiện chương trình thống nhất từ trung ương đến cơ sở phù hợp với chức năng, nhiệm vụ, đảm bảo tinh gọn, không phát sinh bộ máy, biên chế.

Đại biểu Hoàng Ngọc Định tham gia thảo luận

Tham gia thảo luận, đại biểu Hoàng Ngọc Định cho rằng việc tích hợp ba Chương trình MTQG thành một Chương trình thống nhất là một bước tiến lớn,  nhằm tăng tính đồng bộ, hiệu quả trong sử dụng nguồn lực, tránh tình trạng trùng lặp, chồng chéo về mục tiêu, nội dung, đối tượng và địa bàn thụ hưởng.

Đại biểu đề nghị các mục tiêu, chỉ tiêu đến năm 2035 cần được lượng hóa cụ thể để có căn cứ thực hiện; xác định số xã đạt chuẩn NTM không thấp hơn mục tiêu giai đoạn trước; cơ chế quản lý Chương trình tích hợp cần thống nhất, tinh gọn, tránh tình trạng nhiều đầu mối; sớm ban hành khung pháp lý thống nhất (nguyên tắc, tiêu chí, định mức phân bổ vốn) để đảm bảo tính đồng bộ, tránh chồng chéo nhiệm vụ và tạo thuận lợi cho địa phương triển khai; nghiên cứu, xây dựng cơ chế, quy định tỷ lệ vốn đối ứng không quá 10% đối với các địa phương còn khó khăn; có giải pháp tránh sự chồng chéo giữa các chương trình; bố trí nguồn vốn trung hạn ổn định, có tính linh hoạt cao cho địa phương; tăng cường phân cấp, ủy quyền cho địa phương, nhất là cấp xã…