Tham gia góp ý tại thảo luận, đại biểu Nguyễn Đắc Vinh, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội đề nghị cần làm rõ thêm một số vấn đề về phát triển và sử dụng nguồn nhân lực chất lượng cao - một trong ba khâu đột phá chiến lược mà Đại hội XIII của Đảng đã xác định.

Đại biểu Nguyễn Đắc Vinh, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội đề nghị

Theo đại biểu, thời gian qua chúng ta mới tập trung nhiều vào khâu “đào tạo”, trong khi chưa thật sự chú trọng đúng mức tới việc “thu hút và trọng dụng nhân tài”. Nhiều quốc gia phát triển đã thành công nhờ có chính sách cởi mở, linh hoạt trong thu hút chuyên gia, nhân tài toàn cầu; Việt Nam hoàn toàn có thể học hỏi, vận dụng phù hợp với điều kiện thực tiễn. Đại biểu dẫn chứng từ lĩnh vực thể thao, khi chúng ta mời huấn luyện viên nước ngoài, chất lượng bóng đá trong nước đã có những chuyển biến rõ rệt - minh chứng sinh động cho hiệu quả của việc thu hút nhân lực chất lượng cao. Từ thực tế đó, đề nghị các bộ, ngành liên quan cần sớm xây dựng và hoàn thiện thể chế, cơ chế, chính sách cụ thể nhằm thu hút, trọng dụng nhân tài, trong đó đặc biệt quan tâm tới đội ngũ trí thức, chuyên gia, doanh nhân là người Việt Nam ở nước ngoài có trình độ, kinh nghiệm quốc tế về đóng góp cho đất nước.

Đối với công tác đào tạo, đại biểu đề nghị cần có chiến lược phân luồng rõ ràng, tăng cường giáo dục nghề nghiệp, gắn đào tạo nghề với giáo dục phổ thông để học sinh sớm định hướng nghề nghiệp và có kỹ năng thực hành. Trong bối cảnh công nghệ, sản xuất thay đổi nhanh chóng, người lao động phải được đào tạo lại thường xuyên để thích ứng linh hoạt với nhu cầu thị trường. Đại biểu nhấn mạnh, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao là quy luật tất yếu, là nền tảng cho phát triển bền vững của đất nước. Vì vậy, cần có tầm nhìn dài hạn, chuẩn bị sớm và triển khai đồng bộ các giải pháp nhằm tạo chuyển biến thực chất trong giai đoạn tới.

Tham gia vào dự thảo Văn kiện Đại hội XIV của Đảng, đại biểu Lý Thị Lan, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách tỉnh nhấn mạnh, dự thảo Văn kiện đã xác định Khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là một trong những đột phá chiến lược và trụ cột phát triển trung tâm của giai đoạn tới “Phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo phải trở thành động lực then chốt của công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, gắn với chuyển đổi số trên toàn bộ các lĩnh vực kinh tế - xã hội”.

Đại biểu cho rằng, đây là cách tiếp cận mới mang tính chiến lược, coi chuyển đổi số là "xương sống" của tăng trưởng năng suất và năng lực cạnh tranh quốc gia. Các nội dung đột phá chủ yếu cũng khẳng định vai trò trung tâm của khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, xem đây là "động lực không có trần giới hạn" trong tăng trưởng kinh tế, quyết định tốc độ, chất lượng và tính bền vững của phát triển. Vì vậy, cần hoàn thiện thể chế, cơ chế và chính sách vượt trội cho khoa học công nghệ, tháo gỡ các rào cản trong quản lý, tài chính, quyền tự chủ của các tổ chức khoa học; đồng thời hoàn thiện pháp lý về sở hữu trí tuệ, cơ chế chia sẻ và bảo vệ dữ liệu.

Đại biểu Lý Thị Lan, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách tỉnh tham gia vào văn kiện Đại hội Đảng

Gắn phát triển khoa học, công nghệ với hệ sinh thái đổi mới sáng tạo; xây dựng chuỗi liên kết giữa viện nghiên cứu, trường đại học, doanh nghiệp và quỹ đầu tư mạo hiểm để hình thành mạng lưới đổi mới sáng tạo quốc gia. Triển khai lộ trình chuyển đổi số toàn diện trong cơ quan nhà nước, doanh nghiệp và xã hội giai đoạn 2025-2030, hướng tới Chính phủ số - Kinh tế số - Xã hội số.

Dự thảo Văn kiện và Quy hoạch tổng thể quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 đã đặt mục tiêu rõ ràng là kinh tế số chiếm 30% GDP vào năm 2030. Qua các chỉ số tăng trưởng cho thấy, mục tiêu này có tính khả thi cao nhưng cần nỗ lực lớn trong thể chế, nhân lực và hạ tầng số.

Phân tích những rào cản chính, đại biểu chỉ rõ: hệ thống pháp luật chưa theo kịp sự phát triển nhanh chóng của các mô hình kinh doanh số mới như nền tảng xuyên biên giới, kinh tế chia sẻ; các quy định về thuế, bảo hiểm xã hội cho lao động nền kinh tế số còn thiếu rõ ràng gây khó khăn cho quản lý và doanh nghiệp vận hành. Ngoài ra, nguồn nhân lực công nghệ thông tin, phân tích dữ liệu và an ninh mạng còn thiếu, trong khi hạ tầng điện toán đám mây, dữ liệu mở, mạng 5G chưa đồng bộ…Bên cạnh đó, tâm lý e ngại giao dịch điện tử, thói quen dùng tiền mặt, chi phí chuyển đổi số lớn cùng với hạn chế trong tư duy và văn hóa doanh nghiệp khiến quá trình chuyển đổi còn chậm. Khoảng cách số giữa vùng thành thị và nông thôn, giữa các nhóm dân cư cũng là yếu tố cần đặc biệt lưu ý để bảo đảm tính toàn diện và công bằng của tiến trình chuyển đổi số.

Từ thực tiễn này, đại biểu đề xuất 6 nhóm giải pháp trọng tâm: (1) Hoàn thiện hành lang pháp lý cho mô hình kinh tế số, sửa đổi và ban hành nhanh các luật quan trọng như Luật Giao dịch điện tử, Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân, Luật An toàn thông tin mạng, bảo đảm môi trường kinh doanh minh bạch, lành mạnh; (2) Tăng cường phối hợp giữa các ngành và địa phương, xây dựng cơ chế điều phối phát triển kinh tế số thống nhất, tránh chồng chéo; (3) Giảm thiểu rào cản tài chính, cải cách thủ tục hành chính, hỗ trợ doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa trong quá trình số hóa; (4) Bảo đảm an ninh mạng, bảo vệ dữ liệu cá nhân, nâng cao năng lực ứng phó với tấn công mạng, củng cố niềm tin của xã hội với nền kinh tế số; (5) Xây dựng cơ chế hỗ trợ và quản lý minh bạch, bảo đảm doanh nghiệp tiếp cận bình đẳng về vốn, đất đai và công nghệ; (6) Tăng cường hợp tác quốc tế, tham gia các hiệp ước, chuẩn mực quốc tế về kinh tế số, tạo thuận lợi cho thương mại điện tử xuyên biên giới.

Theo ý kiến gợi ý thảo luận của đồng chí Tổng Bí thư về giải quyết điểm nghẽn trong hoàn thiện thể chế và tổ chức thực thi pháp luật, đại biểu đề nghị cần có “Luật về tổ chức thực thi pháp luật” hoặc chương riêng trong Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, quy định rõ trách nhiệm cơ quan chủ trì, thời hạn hướng dẫn và giám sát, không để tình trạng “Luật ban hành xong là xong”.

Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh cũng đề nghị tiếp tục làm rõ hơn vai trò lãnh đạo của Đảng trong phát triển vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Thực tiễn thời gian qua, nhiều nghị quyết lớn như Nghị quyết số 71-NQ/TW ngày 22/8/2025 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo; Nghị quyết số 72-NQ/TW ngày 09/9/2025 của Bộ Chính trị về một số giải pháp đột phá, tăng cường bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe Nhân dân, hay các Chương trình mục tiêu quốc gia; chương trình xóa nhà tạm đã tạo chuyển biến rõ rệt, người dân “nhìn thấy, cảm nhận và đo đếm được” sự thay đổi.

 Vì vậy, cần được xác định rõ hơn trong Văn kiện Đại hội XIV với ba trọng tâm: Đảng lãnh đạo bằng kết quả, bằng sự thay đổi đời sống của nhân dân thông qua các Nghị quyết; cần chuyển mạnh từ cơ chế hỗ trợ sang trao cơ hội - tức là kiên trì các giải pháp giúp đồng bào có tri thức, có tay nghề và sinh kế bền vững. Đồng thời, tạo cơ chế đặc thù về nguồn lực giáo dục, y tế và cán bộ cho các tỉnh miền núi, biên giới, coi đó là chi đầu tư cho phát triển bền vững, chứ không phải chi cho an sinh. Khi người dân vùng sâu,vùng đồng bào dân tộc thiểu số thấy con em mình được học trong ngôi trường mới, được bác sĩ đến khám tận nơi, được hưởng chính sách công bằng, họ sẽ hiểu Đảng không chỉ nói, mà làm đến nơi, làm đến người dân./.