Học sinh về nguồn tại Đình Tân Trào. Ảnh: baotuyenquang.com.vn

Thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám năm 1945 là một bản anh hùng ca vĩ đại trong lịch sử dựng nước và giữ nước, đưa nhân dân ta từ kiếp nô lệ trở thành người làm chủ đất nước; đập tan ách thống trị thực dân, phong kiến và lập nên nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, là nhà nước dân chủ nhân dân đầu tiên ở Đông Nam Á. Thắng lợi này đã tạo ra bước ngoặt to lớn, mở ra kỷ nguyên mới cho dân tộc - kỷ nguyên độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội. Không những vậy, Cách mạng Tháng Tám còn là sự kiện mang tầm vóc thời đại, có ý nghĩa quốc tế sâu sắc, đã cổ vũ mạnh mẽ các dân tộc thuộc địa và nhân dân bị áp bức trên toàn thế giới vùng lên đấu tranh giành độc lập, dân chủ và tiến bộ xã hội. Cuộc cách mạng “long trời lở đất” đó là thành quả của cuộc đấu tranh bền bỉ, gian khổ nhưng vô cùng anh dũng, kết tinh tinh thần yêu nước nồng nàn và ý chí quật cường của toàn thể dân tộc Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh. 80 năm đã trôi qua nhưng mùa thu lịch sử năm 1945 ấy vẫn mãi là niềm tự hào của nhân dân Việt Nam, là nguồn cảm hứng to lớn, tiếp thêm sức mạnh và niềm tin để toàn Đảng, toàn quân, toàn dân ta vững bước trên con đường đổi mới, xây dựng đất nước ngày càng phồn vinh, hạnh phúc.

Tuyên Quang là vùng đất có truyền thống văn hóa, lịch sử lâu đời, giữ vị trí chiến lược, là địa đầu, “phên dậu” của đất nước. Nhân dân Tuyên Quang luôn có một lòng nồng nàn yêu nước, kiên cường chống ngoại xâm, tuyệt đối tin tưởng và một lòng theo Đảng. Chính vì vậy, ngay từ những năm đầu của cuộc vận động cách mạng, Tuyên Quang đã được chọn làm căn cứ địa trọng yếu, vinh dự mang tên “Thủ đô Khu giải phóng”, và sau này trở thành “Thủ đô kháng chiến” của cả nước. Với vai trò là trung tâm của căn cứ địa Việt Bắc, Tuyên Quang trở thành “đại bản doanh” nơi Chủ tịch Hồ Chí Minh và Trung ương Đảng trực tiếp lãnh đạo cuộc Tổng khởi nghĩa Tháng Tám năm 1945 đi tới thắng lợi.

Ngay từ đầu năm 1945, phong trào cách mạng ở Tuyên Quang đã phát triển mạnh mẽ. Đặc biệt, tháng 3 năm 1945, Tuyên Quang là một trong những địa phương đầu tiên giành được chính quyền ở cơ sở và thành lập chính quyền cách mạng cấp châu đầu tiên trong cả nước. Căn cứ địa cách mạng được xây dựng vững chắc đã đáp ứng đủ các điều kiện để Trung ương Đảng và lãnh tụ Hồ Chí Minh quyết định chọn Tuyên Quang là Thủ đô Khu giải phóng, trung tâm đầu não lãnh đạo cách mạng cả nước. Trong quá trình chuẩn bị Tổng khởi nghĩa, nhân dân các dân tộc tỉnh Tuyên Quang đã đóng góp lương thực, thực phẩm, làm lán trại, nhà ở cho các cơ quan Trung ương; đồng thời bố trí lực lượng vũ trang địa phương tăng cường tuần tra, canh gác, bảo mật, phòng gian, bảo đảm an toàn tuyệt đối cho lãnh tụ, các cơ quan đầu não và những hội nghị lịch sử tổ chức tại Khu giải phóng Tân Trào.

Lán Nà Nưa - Nơi ở và làm việc của lãnh tụ Hồ Chí Minh (từ cuối tháng 5 đến ngày 22-8-1945).

Tháng 8 năm 1945, khi thời cơ cách mạng chín muồi, Trung ương Đảng quyết định phát động Tổng khởi nghĩa giành chính quyền trên phạm vi cả nước. Tại lán Nà Nưa, lãnh tụ Hồ Chí Minh đã chỉ thị “Lúc này thời cơ thuận lợi đã tới, dù hi sinh tới đâu, dù phải đốt cháy cả dãy Trường Sơn cũng phải kiên quyết giành cho được độc lập”. Cũng tại Tân Trào, Tuyên Quang đã diễn ra các sự kiện trọng đại như: Hội nghị đại biểu toàn quốc của Đảng (13-15/8/1945), Đại hội Quốc dân (16-17/8/1945), quyết định những vấn đề quan trọng, hạ lệnh tổng khởi nghĩa và phát động nhân dân cả nước đứng lên giành chính quyền. Ngay sau đó, hưởng ứng mệnh lệnh tổng khởi nghĩa, quân và dân Tuyên Quang dưới sự chỉ đạo của Ủy ban Chỉ huy lâm thời Khu giải phóng đã vùng lên mạnh mẽ và giành chính quyền nhanh chóng trong toàn tỉnh, góp phần quan trọng vào thành công chung của Cách mạng Tháng Tám năm 1945.

Những mốc son lịch sử đó đã khẳng định rõ vai trò, vị thế chiến lược của Tuyên Quang - Thủ đô Khu giải phóng; đồng thời khẳng định những đóng góp to lớn của Đảng bộ và Nhân dân Tuyên Quang đối với thắng lợi vĩ đại của Cách mạng Tháng Tám năm 1945.