>>Bài 1: Quốc dân Đại hội Tân Trào - Tiền thân của Quốc hội Việt Nam

Trên giác độ về cơ quan lập pháp, Quốc dân Đại hội Tân Trào là một tiền Quốc hội hay một Quốc hội lâm thời đã đặt nền móng cơ bản cho việc tổ chức và hoạt động của Quốc hội từ Khóa I và được hoàn thiện dần cho đến bây giờ, trong đó có những vấn đề là bài học rất quý đối với quá trình bầu cử và hoạt động của Đoàn đại biểu Quốc hội và Hội đồng nhân dân các cấp, đó là:

1. Đảm bảo sự lãnh đạo toàn diện, sát sao của Đảng trong quá trình tổ chức bầu cử

Sự lãnh đạo, chỉ đạo sát sao của Đảng đối với công tác chuẩn bị bầu cử là yếu tố quan trọng hàng đầu bảo đảm thắng lợi của cuộc bầu cử. Trong từng bước triển khai, chuẩn bị tổ chức cuộc bầu cử đều được sự lãnh đạo chặt chẽ, toàn diện và kịp thời của Đảng. 

Quốc hội đầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa ra đời sau cuộc tuyển cử đầu tiên trong cả nước ngày 06.01.1946. Ảnh Tư liệu.

Quan điểm lãnh đạo, chỉ đạo đối với công tác tổ chức bầu cử được xác định, quán triệt nghiêm túc, nhất quán, chặt chẽ, xuyên suốt trong quá trình tổ chức bầu cử là bảo đảm dân chủ, bình đẳng, đúng pháp luật, an toàn, tiết kiệm và thực sự trở thành Ngày hội lớn của toàn dân. Bên cạnh đó, sự quyết liệt, sâu sát, chủ động, sáng tạo, sự phân công, hợp tác tích cực, phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan, tổ chức hữu quan và sự ủng hộ, đồng thuận của Nhân dân và cử tri cả nước đã góp phần tích cực vào thành công của cuọc bầu cử. 

2. Cơ cấu, thành phần đại diện cho nhân dân mang tính đại đoàn kết dân tộc đảm bảo tiêu chuẩn, chất lượng

Đảng đã lãnh đạo dự kiến cơ cấu (nhất là cơ cấu nữ và cơ cấu dân tộc), thành phần những người được giới thiệu ứng cử đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND; phân công nghiên cứu, xây dựng các tiêu chí cơ bản để làm căn cứ cho việc phân bổ người ứng cử, tránh tình trạng thừa cơ cấu, thiếu thành phần hoặc thành phần không hợp lý, dẫn đến sai lệch cơ cấu; phấn đấu bầu đủ số lượng, có cơ cấu hợp lý, bảo đảm tiêu chuẩn, chất lượng đại biểu Quốc hội, đại biểu Hội đồng nhân dân.

Công tác hiệp thương được tiến hành với quy trình thận trọng, dân chủ, công khai, chặt chẽ; trong quá trình hiệp thương có sự trao đổi, giải trình cụ thể, bảo đảm thống nhất trong lựa chọn, giới thiệu được những người tiêu biểu ứng cử đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND các cấp. Tổ chức các hội nghị hiệp thương, hội nghị lấy ý kiến cử tri nơi công tác và nơi cư trú đối với người ứng cử đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND được tổ chức công khai, dân chủ, đúng quy định. Chính vì vậy, chất lượng ứng cử viên đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND các cấp được bảo đảm; yêu cầu về số dư, tỷ lệ nữ, trẻ tuổi, dân tộc, ngoài Đảng đều đạt so với quy định.

3. Phát huy quyền làm chủ của Nhân dân, bảo đảm các điều kiện thuận lợi để mọi công dân thực hiện đầy đủ quyền ứng cử, bầu cử

Bảo đảm sự công khai, minh bạch, dân chủ, công bằng, bình đẳng trong từng công việc chuẩn bị bầu cử; phát huy tốt vai trò của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp và các tổ chức thành viên trong việc vận động khuyến khích người dân, cử tri cả nước tham gia vào các bước trong quá trình bầu cử để tạo không khí tin tưởng, phấn khởi đối với cuộc bầu cử, nâng cao ý thức, trách nhiệm chính trị của công dân tham gia xây dựng bộ máy nhà nước, chính quyền các cấp.

Kỳ họp thứ nhất, Quốc hội Khóa I họp tại Nhà hát Lớn, Hà Nội. Ảnh tư liệu.

Thực hiện quyền làm chủ của Nhân dân, cử tri cả nước đã tham gia rất tích cực và có trách nhiệm vào công tác bầu cử, cử tri tin tưởng, phấn khởi, hăng hái đi bầu và nêu cao tinh thần trách nhiệm trong từng lá phiếu để lựa chọn những người xứng đáng đại diện cho mình ở Quốc hội và HĐND các cấp. Tại các cuộc bầu cử, cử tri đã lựa chọn trong số người ứng cử đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND các cấp để bầu chọn những người thực sự tiêu biểu, xứng đáng cả về phẩm chất, đạo đức và năng lực, trí tuệ đại diện cho mình tham gia vào các cơ quan quyền lực nhà nước ở Trung ương và địa phương.

4. Chuẩn bị kỹ lưỡng các điều kiện cần thiết cho cuộc bầu cử

Cuộc bầu cử được chuẩn bị kỹ lưỡng, chu đáo, chủ động với tinh thần trách nhiệm rất cao, nắm bắt nhanh nhạy, xử lý kịp thời, linh hoạt trong mọi tình huống phát sinh. Việc ban hành văn bản lãnh đạo, chỉ đạo và hướng dẫn công tác bầu cử được thực hiện kịp thời, chi tiết, cụ thể, đúng pháp luật, phù hợp với đặc điểm, tình hình thực tế của địa phương; công tác nhân sự được chuẩn bị khoa học, thận trọng, đúng quy trình, nguyên tắc công tác cán bộ của Đảng, pháp luật của Nhà nước; sự hưởng ứng tích cực, đồng thuận, thống nhất, đoàn kết của toàn dân; công tác bảo đảm an ninh, trật tự, an toàn xã hội được bảo đảm tuyệt đối; công tác tham mưu và chuẩn bị các điều kiện, cơ sở vật chất, phương án bầu cử...

5. Chương trình nghị sự, quy trình, thủ tục, phương pháp điều hành, các hoạt động tại Đại hội, kỳ họp được thực hiện khoa học, phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh cụ thể

Đại hội - kỳ họp Quốc hội - kỳ họp Hội đồng nhân dân là diễn đàn quan trọng để đưa ra những quyết sách cho sự phát triển của đất nước, địa phương. Việc sắp xếp chương trình khoa học, phương pháp điều hành linh hoạt, lựa chọn đúng và trúng các vấn đề bức xúc, khẩn cấp để tập trung phân tích tình hình và đánh giá mức độ quan trọng để đưa ra những quyết định đúng đắn, đảm bảo tính thực tiễn và hiệu quả của các quyết sách phù hợp, nâng cao hiệu quả hoạt động của bộ máy dân cử, đáp ứng nguyện vọng của Nhân dân.

Thành công của cuộc bầu cử cho thấy sức mạnh tổng hợp của Nhân dân và của cả hệ thống chính trị dưới sự lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước, thể hiện sinh động tinh thần yêu nước, đại đoàn kết toàn dân tộc và niềm tin vững chắc của Nhân dân đối với chế độ xã hội chủ nghĩa, với Đảng và Nhà nước, để lại nhiều dấu ấn tốt đẹp, được dư luận trong nước, đồng bào ta ở nước ngoài và truyền thông quốc tế ghi nhận, đánh giá cao. Cuộc bầu cử là minh chứng cho thấy càng trong khó khăn, thử thách, lòng yêu nước, truyền thống đoàn kết, ý chí tự lực, tự cường vượt qua khó khăn và khát vọng vươn lên, vốn là những giá trị cơ bản làm nên sức mạnh Việt Nam, càng được trỗi dậy, phát huy và lan tỏa mạnh mẽ hơn.

Tòa nhà Quốc hội ngày nay. Ảnh: Nguồn Internet.

Trải qua 80 năm, với 15 nhiệm kỳ hoạt động, Quốc hội Việt Nam không ngừng phát huy vai trò, vị trí là cơ quan thực hiện quyền lập pháp cao nhất trong hệ thống chính trị, là cơ quan đại biểu cao nhất của Nhân dân và là cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất của đất nước, đóng góp to lớn và quan trọng vào sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Quốc hội đã 5 lần thông qua Hiến pháp vào các năm 1946, 1959, 1980, 1992, 2013, qua đó từng bước hoàn thiện thể chế chính trị, khẳng định vai trò trung tâm trong thiết lập nền tảng pháp lý cho sự phát triển đất nước. Mỗi khóa Quốc hội đều để lại những dấu ấn riêng và đã hoàn thành trọng trách mà cử tri và Nhân dân giao phó, khẳng định vai trò là cơ quan đại biểu cao nhất, cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất, đại diện cho ý chí, nguyện vọng và quyền làm chủ của Nhân dân Việt Nam.

Trong suốt thời gian qua, Hội đồng nhân dân các cấp đã luôn đồng hành và góp phần quan trọng trong quá trình phát triển của các địa phương, góp phần vào sự phát triển chung của đất nước. Hội đồng nhân dân, đại biểu Hội đồng nhân dân luôn thể hiện rõ tinh thần cộng đồng trách nhiệm, tích cực đổi mới hướng đến mục tiêu là nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động của cơ quan dân cử trong ban hành các cơ chế, chính sách, quyết định các vấn đề quan trọng của địa phương; trong giám sát, chất vấn, giải trình, tiếp công dân, tiếp xúc cử tri, khẳng định vai trò quan trọng trong hệ thống chính trị, là cầu nối giữa Nhân dân và chính quyền, nối liền ý Đảng, lòng dân, góp phần củng cố niềm tin của Nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng và hành động của chính quyền, tạo sức mạnh đoàn kết cùng quyết tâm phấn đấu thực hiện thắng lợi các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội.

Phòng họp Diên Hồng - Nơi tổ chức các kỳ họp của Quốc hội. Ảnh: Nguồn Internet.

Không chỉ thực hiện chức năng lập pháp, giám sát và đại diện cho ý chí, nguyện vọng của cử tri, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh, Hội đồng nhân dân tỉnh còn tích cực tham gia các hoạt động xã hội, nhân đạo, từ thiện, thăm, tặng quà các gia đình chính sách, gia đình có công với cách mạng, hộ nghèo trong tỉnh. Trong những thời điểm khó khăn như thiên tai, bão lũ, dịch bệnh, với tinh thần trách nhiệm cao trước cử tri và Nhân dân, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh, Hội đồng nhân dân tỉnh đã tích cực vận động các tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân ủng hộ, chung tay thực hiện hoạt động an sinh xã hội trên địa bàn. Những hoạt động thiết thực này không chỉ thể hiện tinh thần trách nhiệm, sự gần dân của đại biểu dân cử, mà còn góp phần củng cố niềm tin của cử tri, lan toả tinh thần đoàn kết, nhân ái trong cộng đồng.

Quốc dân Đại hội sẽ mãi là bài học lịch sử quý báu cần được vận dụng sáng tạo trong công cuộc đổi mới đất nước, đổi mới nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động Quốc hội để xây dựng một Quốc hội của dân, do dân, vì dân. Phát huy tinh thần của Quốc dân Đại hội, trong giai đoạn chuyển mình đầy thử thách và kỳ vọng, Quốc hội, Hội đồng nhân dân không chỉ là nơi thể chế hóa ý chí, nguyện vọng của Nhân dân mà còn là động lực thúc đẩy cải cách, hội nhập và phát triển bền vững, đồng hành cùng đất nước viết tiếp những trang sử mới tự hào.