Hiệu quả hoạt động giám sát của HĐND tỉnh được thể hiện thông qua nhiều kiến nghị, bức xúc của cử tri đã được giải quyết; những hạn chế, tồn tại của các ngành, địa phương được khắc phục kịp thời.

Giám sát những việc nóng, việc khó

Các cuộc giám sát của HĐND, Thường trực HĐND và các ban HĐND thời gian qua luôn tập trung vào những vấn đề nóng, vấn đề khó giải quyết. Qua giám sát bằng các hình thức như: Xem xét trả lời chất vấn, giám sát chuyên đề, tổ chức hoạt động giải trình tại phiên họp Thường trực HĐND; giám sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân, kiến nghị của cử tri, nhiều vấn đề khó giải quyết đã được chính quyền các cấp, các địa phương nhanh chóng giải quyết.

Đoàn giám sát của HĐND tỉnh giám sát việc giải quyết ý kiến, kiến nghị của cử tri tại xã Tân Thành (Hàm Yên).

Tại xã Sơn Phú (Na Hang), chỉ sau phiên giải trình của Thường trực HĐND tỉnh về giải quyết khiếu nại, tố cáo, kiến nghị của công dân hồi đầu năm nay, vụ việc của ông Hà Văn Chung, thôn Bản Dạ đã được giải quyết dứt điểm. Ông Triệu Tiến Phin, Chủ tịch UBND xã cho biết, sau khi có kết luận của Thường trực HĐND tỉnh tại phiên họp giải trình về giải quyết kiến nghị, khiếu nại, tố cáo của công dân, UBND huyện tập trung chỉ đạo các cơ quan chuyên môn của huyện phối hợp chặt chẽ với UBND xã tổ chức làm việc, trực tiếp đối thoại với ông Hà Văn Chung. Tại buổi đối thoại, UBND xã và các cơ quan chức năng của huyện đã giải thích cặn kẽ cho ông Chung. Sau buổi làm việc này, hộ ông Chung đã không còn kiến nghị và thắc mắc lên cấp trên. 

Giám sát những vấn đề nóng, khó được thể hiện qua các cuộc giám sát chuyên đề, nội dung chất vấn tại các kỳ họp và các phiên họp giải trình. HĐND, Thường trực HĐND tỉnh và các ban HĐND tỉnh đã tổ chức nhiều cuộc giám sát chuyên đề, tập trung vào những vấn đề nhân dân hết sức quan tâm như: Giám sát về lĩnh vực đầu tư xây dựng cơ bản, tình hình thực hiện chương trình kiên cố hóa kênh mương, quy hoạch phát triển lâm nghiệp; quản lý và sử dụng các quỹ do tỉnh và các ngành quản lý; công tác cai nghiện ma túy và tình hình tái nghiện, công tác tuyển dụng, quản lý và sử dụng công chức, viên chức, công tác quản lý khoáng sản, kết quả cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa... Nhiều kiến nghị sau giám sát của các ban HĐND tỉnh được các cơ quan, đơn vị chịu giám sát tổ chức thực hiện như phân cấp, công khai, minh bạch nhiệm vụ thu ngân sách, chống thất thu trên một số lĩnh vực; hạn chế việc đầu tư dàn trải trong sử dụng vốn đầu tư phát triển thuộc ngân sách Nhà nước, ưu tiên thanh toán vốn cho các chương trình, dự án trọng điểm...

Về hoạt động giải trình, riêng năm 2017, Thường trực HĐND tỉnh đã xem xét 3 nội dung về việc thực hiện chế độ, chính sách bảo hiểm xã hội, tiến độ cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, giải quyết đơn, thư khiếu nại, tố cáo của công dân. Nội dung chất vấn và trả lời chất vấn tại kỳ họp cũng được lựa chọn kỹ, đề cập thẳng tới những vấn đề nổi cộm, bức xúc như: Quản lý nhà nước về đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm, chất lượng nước sinh hoạt, công tác đào tạo nghề, nguyên nhân và các giải pháp đề ra đối với một số chỉ tiêu sản xuất công nghiệp đạt thấp, công tác quản lý các nhà thuốc và tình hình cung ứng thuốc cho người bệnh thuộc diện BHYT.

Ông Nguyễn Đại Thành, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và PTNT cho biết, từ năm 2016 đến nay, HĐND tỉnh đã tiến hành 4 cuộc giám sát chuyên đề trực tiếp tại Sở. Ngoài các cuộc giám sát chuyên đề này, HĐND tỉnh còn thường xuyên giám sát hoạt động của Sở qua việc theo dõi, đôn đốc Sở xem xét, giải quyết, trả lời các kiến nghị của đại biểu, của cử tri trước và sau mỗi kỳ họp HĐND tỉnh, trong và ngoài kỳ họp. Các nội dung HĐND tỉnh lựa chọn để giám sát trong lĩnh vực nông nghiệp rất phù hợp với những nhiệm vụ trọng tâm mà ngành đang tập trung triển khai. Từ đó giúp Sở thực hiện tốt hơn chức năng, nhiệm vụ được giao. 

Ông Đỗ Hữu Ngọc, Phó Chủ tịch UBND xã Tân Thành (Hàm Yên) cho rằng, thời gian qua, một số cuộc giám sát chuyên đề của HĐND tỉnh, ban HĐND tỉnh được thực hiện trên địa bàn xã cho thấy những nội dung được lựa chọn để giám sát đều có ý nghĩa cấp thiết, liên quan tới đời sống của đông đảo cử tri. Chính quyền xã cũng nhận thấy sau các cuộc giám sát này phải luôn quan tâm tới việc giải quyết các kiến nghị, đề nghị của cử tri.

Đại biểu HĐND có tâm và tầm

Tại hội thảo bàn về các giải pháp nâng cao chất lượng, hiệu quả giám sát của HĐND vừa qua, nhiều đại biểu cho rằng, để nâng cao hiệu quả giám sát điều quan trọng nhất hiện nay phụ thuộc vào năng lực, trách nhiệm của đại biểu HĐND tỉnh. Theo báo cáo của Sở Nội vụ, nhiệm kỳ 2016-2021, chất lượng, trình độ chuyên môn của đại biểu HĐND các cấp trong tỉnh đã được nâng lên. Đối với đại biểu HĐND tỉnh, đại biểu có trình độ trên đại học chiếm 33,9%, tăng 26,88% so với nhiệm kỳ 2004-2011. Đại biểu HĐND cấp huyện có trình độ đại học tăng 19,38%, trên đại học tăng 11,78% so với nhiệm kỳ trước. Đại biểu HĐND cấp xã có trình độ chuyên môn từ trung cấp trở lên tăng 25%, trong đó, trình độ đại học tăng trên 22%. Đây cũng là yếu tố góp phần nâng cao chất lượng hoạt động của các đại biểu HĐND tỉnh.

Ông Lý Minh Bình, Trưởng Ban Dân tộc, HĐND tỉnh cho rằng, chất lượng và hiệu quả giám sát vẫn phụ thuộc rất lớn vào khả năng của đại biểu HĐND tỉnh, Người đại biểu dân cử phải xác định rõ trách nhiệm của mình trước cử tri, đặt lợi ích của cử tri lên trên hết, phải có tâm và tầm. Trong hoạt động giám sát, đại biểu HĐND tỉnh phải có bản lĩnh nói thật chứ không phải thấy 10 mà chỉ nói 1. Theo ông Bình, vẫn còn có đại biểu HĐND tỉnh còn ngại va chạm, thiếu tự tin, chưa nhận thức đầy đủ vị trí, vai trò giám sát của đại biểu HĐND. Phần lớn đại biểu HĐND tỉnh hoạt động kiêm nhiệm, điều kiện tham gia vào hoạt động của HĐND tỉnh chưa thường xuyên. Bởi vậy, ngoài việc tăng cường tập huấn, bồi dưỡng nghiệp vụ cho đại biểu HĐND tỉnh thì cần tăng số lượng đại biểu HĐND tỉnh chuyên trách; có cơ chế kiểm điểm, đánh giá chất lượng hoạt động của mỗi đại biểu. 

Ông Vân Đình Thảo, Tỉnh ủy viên, Bí thư Huyện ủy Na Hang cho rằng, nâng cao chất lượng hoạt động của đại biểu HĐND tỉnh rất quan trọng trong hoạt động giám sát. Các ban của HĐND tỉnh khi tổ chức các cuộc giám sát chuyên đề có thể mời đại biểu HĐND tỉnh tại địa phương đó tham gia. Đây là dịp để đại biểu HĐND tỉnh ở các địa phương được học tập kinh nghiệm, kỹ năng giám sát.

Nói về vai trò của đại biểu HĐND tỉnh trong hoạt động giám sát, Phó Chủ tịch Thường trực Ủy ban MTTQ tỉnh Hà Thị Thu Hiền cho rằng, để giám sát đạt hiệu quả cao thì đại biểu HĐND tỉnh phải biết thu thập thông tin về nội dung giám sát, biết tổng hợp thông tin. Phần lớn đại biểu hoạt động không chuyên trách, do đó, việc phối hợp, hỗ trợ giám sát, phát hiện vấn đề của thành viên các ban HĐND tỉnh đối với các đại biểu HĐND tỉnh là rất cần thiết. Đại biểu HĐND tỉnh ngoài kinh nghiệm, có trình độ chuyên môn thì cũng cần có bản lĩnh, có chính kiến rõ ràng, đấu tranh bảo vệ cái đúng, tức là vừa có tầm và có tâm. 

Hoạt động giám sát của HĐND tỉnh càng đổi mới thì càng nâng cao vị thế của cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương. Trong đó, vai trò, năng lực của mỗi đại biểu HĐND là yếu tố quan trọng nhất giúp hoạt động giám sát chuyên sâu, mang lại hiệu lực, hiệu quả cao.