Phó Trưởng đoàn ĐBQH tỉnh Ma Thị Thúy phát biểu ý kiến thảo luận.

Tham gia thảo luận, đại biểu Ma Thị Thúy, Ủy viên Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh, Phó Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh cho rằng sau khi Quốc hội cho ý kiến tại kỳ họp thứ 4, Quốc hội khóa XV và ý kiến góp ý của Nhân dân đối với dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), dự án Luật đã được điều chỉnh và tiếp thu rất nhiều ý kiến tại các điều khoản. Để tiếp tục hoàn thiện dự án, đại biểu đề nghị Ủy ban Thường vụ quốc hội xem xét một số nội dung, cụ thể:

Đối với quy định chung về trách nhiệm của nhà nước về đất đai đối với đồng bào dân tộc thiểu số (Điều 17), đại biểu cho rằng quy định này là hoàn toàn đúng đắn và dự thảo luật đã có nhiều quy định chặt chẽ, rõ ràng hơn. Tuy nhiên chưa có sự phân biệt về vùng, miền, nơi cư trú (miền núi với đồng bằng, khu  vực  đặc  biệt  khó  khăn với các khu vực có trình độ phát triển cao hơn…) của người dân tộc thiểu số, do vậy có thể dẫn đến việc không bình đẳng trong việc thực thi chính sách. Thực tế hiện nay, tại các tỉnh vùng núi thì một số vùng có tỷ lệ đồng bào dân tộc thiểu số lại chiếm “đa số”, còn người dân tộc kinh chiếm số lượng rất ít, đa số là ở miền xuôi đi xây dựng vùng kinh tế mới từ trước những năm 1975, hoàn cảnh kinh tế khó khăn cũng giống như đồng bào dân tộc thiểu số, nhưng không được hưởng chính sách hỗ trợ từ nhà nước ít hơn người dân tộc thiểu số bản địa… nếu chỉ hỗ trợ cho đồng bào dân tộc thiểu số có thể gây bất bình đẳng cho những nhóm người khác sinh sống trên cùng địa bàn, cùng có mức độ khó khăn như nhau. Đề nghị cần nghiên cứu, xác định cụ thể đối tượng hỗ trợ đảm bảo chặt chẽ, khả thi và đều được bình đẳng.

Về quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất (tại Điều 66): Đề nghị ban soạn thảo quy định việc lấy ý kiến Nhân dân về quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất là một bước bắt buộc trong quá trình lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, vì đây là nội dung rất là quan trọng. Đồng thời phải xác định rõ đối tượng “Nhân dân được lấy ý kiến” không nên quy định chung chung các đối tượng được lấy ý kiến như dự thảo luật. Theo đó, nhân dân được lấy ý kiến là những tổ chức, cá nhân nằm trong khu vực chịu tác động của quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất. Ngoài ra, khi người dân góp ý cần quy định tỷ lệ % ý kiến góp ý nếu chưa đồng thuận với dự thảo quy hoạch thì phải điều chỉnh, thay đổi toàn bộ hoặc một phần hay không thay đổi thì phải giải trình cho nhân dân được biết lý do.

Về công bố công khai quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất (Điều 71 dự thảo), đại biểu cho rằng quy định công khai “tại trụ sở cơ quan” chỉ mang tính hình thức mà thôi, vì thực tế người dân khó có thể tiếp cận được trụ sở của các cơ quan để đến để xem, nghiên cứu thông tin quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất… Đề nghị nghiên cứu, quy định cách thức “công bố công khai” bằng văn bản hay bằng hình thức khác; quy định việc công bố công khai thông tin quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất của cấp nào sẽ đăng tải trên cổng, trang thông tin điện tử của cơ quan Nhà nước đại diện chủ sở hữu toàn dân về đất đai, nội dung công khai là toàn bộ thông tin về quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất… Đồng thời, đề nghị bổ sung thêm một số hình thức công khai như: Phát trên hệ thống loa phát thanh của huyện, xã và thông qua Hội nghị ở thôn bản, tổ dân phố theo quy định tại khoản 1, Điều 12 của Luật thực hiện dân chủ ở cơ sở năm 2022.

Về thời gian thông báo thu hồi đến quyết định thu hồi đất đối với đất nông nghiệp là 90 ngày, đất phi nông nghiệp là 180 ngày tại Điểm b, khoản 2, Điều 82, quy định thời gian quá dài vì có những dự án diện tích thu hồi chỉ vài nghìn m2 như vậy sẽ gây ảnh hưởng đến tiến độ dự án… Đề xuất sửa lại đối với đất nông nghiệp là 30 ngày và đất phi nông nghiệp là 60 ngày. Cũng tại Điều 82, đại biểu đề nghị chuyển khoản 1 thành điểm b của khoản 2 điều 83 và chuyển khoản 2 thành khoản 1 của điều 82 này.Vì khi có thông báo thu hồi đất tại điểm a khoản 2 thì mới biết chủ sử dụng đất bị thu hồi chính xác thì mới mời chủ sử dụng đất bị thu hồi để phổ biến chính sách, để khoản 1 như dự thảo luật thì sẽ phát sinh thêm nhiều cuộc họp hơn nữa sẽ kéo dài thời gian và lúc này cũng chưa biết chính xác người bị thu hồi đất.

Toàn cảnh phiên họp.

Liên quan đến bồi thường về đất khi Nhà nước thu hồi đất ở Khoản 2, Điều 93: Đề nghị bổ sung quy định cụ thể về việc xử lý và biện pháp khắc phục hậu quả khi xảy ra sai phạm trong trường hợp người sử dụng đất vi phạm do cố tình khai báo không trung thực để hưởng chính sách tái định cư, hoặc là cơ quan thực hiện bồi thường tái định cư do để xảy ra sai phạm trong quá trình thực hiện bồi thường về đất khi Nhà nước thu hồi đất ở. Tình trạng này trong thời gian vừa qua cũng đang diễn ra, do vậy, cần quy định trong luật để dễ áp dụng thực hiện.

Đối với quy định tại khoản 1 Điều 111 về tổ chức phát triển quỹ đất, đại biểu đề nghị ban soạn thảo không nên quy định để trung tâm phát triển quỹ đất trực thuộc UBND cấp tỉnh như dự thảo luật mà nên phân cấp cho cấp huyện.Thời gian qua khi mà thực hiện Luật Đất đai năm 2013, đã tổ chức lại Tổ chức  phát triển quỹ đất. Tuy nhiên, sau một thời gian vận hành, mô hình trên chưa mang lại những hiệu quả tích cực. Thực hiện Nghị quyết số 19/2017/NQ-TW của Ban chấp hành Trung ương khoá 12, đã thực hiện tổ chức lại và chuyển Trung tâm phát triển quỹ đất về trực thuộc Ủy ban nhân dân cấp huyện. Việc thực hiện theo mô hình trên đang mang lại hiệu quả hoạt động trong  công tác giải phóng mặt bằng, phát triển quỹ đất tại địa  phương, giảm thủ tục hành chính.

Về bảng giá đất (Điều 155): Đề xuất nên quy định thời gian ban hành bảng giá đất  theo chu kỳ 2 năm một lần. Theo quy định của Luật Đất đai 2003 thì chu kỳ xây dựng bảng giá là 01 năm/lần. Luật Đất đai 2013 quy định là 05 năm, đều có những hạn chế nhất định. Dự thảo Luật sửa đổi đã bỏ khung giá đất và cách xây dựng bảng giá khác (xây dựng theo vị trí; đối với khu vực có bản đồ địa chính số và cơ sở dữ liệu giá đất thì xây dựng bảng giá đất đến từng thửa đất theo vùng giá trị, thửa đất chuẩn); do vậy chu kỳ 02 năm là phù hợp để giảm thiểu chi phí, thời gian, lực lượng tham gia khảo sát, xây dựng bảng giá đất.

Đối với đất do các công ty nông, lâm nghiệp quản lý, sử dụng tại Điều 177, đại biểu cho rằng, hiện nay ở các địa phương, việc lập phương án giao đất cho các hộ gia đình, cá nhân đối với diện tích đất do các nông, lâm trường bàn giao về cho địa phương quản lý còn gặp rất nhiều khó khăn, vướng mắc, nguyên nhân là do diện tích đất các nông, lâm trường trả lại địa phương đã có người sử dụng đất từ trước đây, trường hợp lập phương án giao đất cho cá nhân khác (ưu tiên cho đồng bào dân tộc thiểu số) thì phải xử lý tài sản trên đất như (trên đất còn rừng sản xuất, cây chè, cây ăn quả, cây mía.... ), tài sản trên được hình thành từ nhiều nguồn vốn khác nhau, như từ nguồn vốn của công ty nông, lâm nghiệp, nguồn vốn liên doanh giữa Công ty nông, lâm nghiệp với các hộ dân; nguồn vốn do các hộ gia đình nhận giao khoán tự đầu tư và xử lý hợp đồng giao khoán của các hộ (đến khi bàn giao thời gian hợp đồng vẫn còn) có liên quan đến quyền lợi của người đang sử dụng đất. Do vậy, đề nghị quy định cụ thể cách thức xử lý các vướng mắc để thực hiện việc quản lý, sử dụng đất đạt hiệu quả và sớm giao đất cho đồng bào dân tộc thiểu số theo quy định của luật này./.