Đồng chí Hà Quang Giai, Trưởng Ban Dân tộc HĐND tỉnh thảo luận về kinh nghiệm và giải pháp để thực hiện tốt hoạt động giám sát việc giải quyết kiến nghị của cử tri tại Hội nghị tổng kết Hoạt động HĐND các cấp năm 2024 (Ngày 11/02/2025).

Giám sát việc giải quyết kiến nghị của cử tri là hoạt động giám sát thuộc thẩm quyền, trách nhiệm của Thường trực HĐND các cấp.

Điều 74 Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND năm 2015 quy định:

1. Thường trực HĐND có trách nhiệm giám sát việc giải quyết kiến nghị của cử tri và chuẩn bị báo cáo giám sát việc giải quyết kiến nghị của cử tri của các cơ quan nhà nước có thẩm quyền trình HĐND cùng cấp.

2. Ủy ban nhân dân báo cáo kết quả giải quyết kiến nghị của cử tri.

Báo cáo của Ủy ban nhân dân về kết quả giải quyết kiến nghị của cử tri phải được Ban của HĐND thẩm tra theo sự phân công của Thường trực HĐND.

3. Thường trực HĐND xem xét báo cáo việc giải quyết kiến nghị của cử tri theo trình tự sau đây:

a) Đại diện Ủy ban nhân dân trình bày báo cáo;

b) Cơ quan thẩm tra trình bày báo cáo thẩm tra;

c) Đại diện cơ quan, tổ chức, cá nhân được mời tham dự phiên họp phát biểu ý kiến;

d) Thường trực HĐND thảo luận;

đ) Chủ tọa phiên họp kết luận.

4. Thường trực HĐND chỉ đạo xây dựng báo cáo giám sát kết quả giải quyết kiến nghị của cử tri và dự thảo nghị quyết về việc giải quyết kiến nghị của cử tri trình HĐND cùng cấp.

Tại Khoản 3 Điều 90 Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2015 (được sửa đổi, bổ sung bởi Luật Quy hoạch năm 2017; Luật Sửa đổi, bổ sung Luật Tổ chức Chính phủ và Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2019) cũng quy định “Thường trực HĐND báo cáo kết quả giám sát việc giải quyết các kiến nghị của cử tri ở địa phương đã được gửi đến HĐND tại kỳ họp trước”. 

Tổ đại biểu HĐND tỉnh ứng cử tại thành phố Tuyên Quang giám sát kết quả giải quyết kiến nghị của cử tri tại xã Kim Phú (TP. Tuyên Quang).

Từ đầu nhiệm kỳ 2021- 2026 đến nay, hoạt động giám sát việc giải quyết kiến nghị của cử tri đã được Thường trực HĐND tỉnh quan tâm chỉ đạo và tổ chức thực hiện có hiệu quả, góp phần nâng cao chất lượng hoạt động của HĐND tỉnh.

Để việc tiếp thu, xem xét, giải quyết kiến nghị cử tri kịp thời, thấu đáo, hằng năm ngay từ đầu năm HĐND tỉnh đã ban hành quyết định thành lập đoàn giám sát việc giải quyết kiến nghị của cử tri, kế hoạch, đề cương giám sát việc giải quyết kiến nghị của cử tri. Hằng tháng Thường trực HĐND tỉnh đều chỉ đạo Đoàn giám sát lựa chọn kiến nghị cử tri để giám sát, phân công Đoàn giám sát, các Ban của HĐND tỉnh, tổ đại biểu HĐND tỉnh giám sát, báo cáo tại phiên họp Thường trực HĐND tỉnh.

Năm 2024, Thường trực HĐND tỉnh đã tổ chức giám sát trực tiếp việc giải quyết 21 kiến nghị của cử tri tại địa bàn cử tri có ý kiến kiến nghị. Qua giám sát cho thấy, nhiều kiến nghị được xem xét, giải quyết triệt để, được cử tri đánh giá cao, đáp ứng sự mong đợi của cử tri. Tuy nhiên, còn có kiến nghị chưa được quan tâm giải quyết dứt điểm, thời gian giải quyết kéo dài, gây bức xúc trong nhân dân. Sau khi được Thường trực HĐND tỉnh giám sát, cơ bản các kiến nghị của cử tri đã được giải quyết, kết quả giải quyết được cử tri đồng tình, đánh giá cao, qua đó cử tri và Nhân dân tin tưởng vào đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, của tỉnh, tin tưởng vào hoạt động của HĐND tỉnh.

Tại các kỳ họp thường lệ, HĐND tỉnh thực hiện nghiêm túc, có chất lượng việc xem xét báo cáo giám sát của Thường trực HĐND tỉnh về việc giải quyết kiến nghị của cử tri. Việc xem xét báo cáo được bố trí đảm bảo về thời gian, thực hiện đúng trình tự, được truyền hình trực tiếp trên sóng của Đài Phát thanh và Truyền hình tỉnh, Báo Tuyên Quang điện tử, Trang thông tin điện tử của Đoàn đại biểu Quốc hội và HĐND tỉnh. Nội dung báo cáo toàn diện, thẳng thắn, chỉ rõ hạn chế, nguyên nhân hạn chế, trách nhiệm của tổ chức, cá nhân liên quan; kiến nghị cụ thể giải pháp để thực hiện có hiệu quả việc giải quyết, trả lời kiến nghị chính đáng của cử tri theo quy định của pháp luật. Nghị quyết về việc giải quyết kiến nghị của cử tri được đại biểu thông qua với tỷ lệ biểu quyết cao, thể hiện trách nhiệm của đại biểu HĐND tỉnh đối với các kiến nghị của cử tri toàn tỉnh.

Tuy nhiên qua theo dõi, giám sát hoạt động của HĐND cấp huyện, cấp xã cho thấy HĐND một số đơn vị chỉ xem xét báo cáo giám sát kết quả giải quyết kiến nghị của cử tri trước, sau kỳ họp mà chưa trình HĐND xem xét, ban hành nghị quyết về việc giải quyết kiến nghị của cử tri theo quy định khoản 4 Điều 74 Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND.

Nhằm tiếp tục đổi mới hoạt động giám sát việc giải quyết kiến nghị của cử tri của HĐND các cấp, cần quan tâm một số giải pháp sau:

Một là, hằng tháng Thường trực HĐND cần đánh giá tình hình kết quả giải quyết kiến nghị của cử tri trên địa bàn, lựa chọn nội dung cử tri kiến nghị để chỉ đạo, phân công giám sát trực tiếp.

Hai là, khi lựa chọn kiến nghị của cử tri để giám sát cần lựa chọn những kiến nghị của cử tri mang tính cấp thiết, kiến nghị được phản ánh nhiều lần, kiến nghị được cử tri nhiều nơi quan tâm, kiến nghị được trả lời chung chung chưa rõ ràng, kiến nghị chưa được giải quyết do yếu tố chủ quan, khách quan,..  Sau khi lựa chọn được nội dung giám sát phải xác định hình thức giám sát, phân công tổ chức, cá nhân chủ trì tổ chức giám sát (Thường trực HĐND các Ban của HĐND, Tổ đại biểu).

Ba là, quá trình giám sát phải sâu, thấu đáo, có phân tích, đánh giá rõ ưu điểm, hạn chế, nguyên nhân hạn chế, xác định rõ trách nhiệm của từng cơ quan, đơn vị, cá nhân trong việc giải quyết kiến nghị của cử tri.

Bốn là, phát huy vai trò của Tổ đại biểu, đại biểu trong việc theo dõi kết quả giải quyết kiến nghị của cử tri, kịp thời phản ánh, đề xuất với Thường trực HĐND giám sát, nhất là các kiến nghị cử tri đã kiến nghị nhiều lần, kéo dài nhiều năm chưa được giải quyết gây búc xúc trong nhân dân.

Năm là, thực hiện nghiêm túc quy định tại khoản 4 Điều 74 Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND (Thường trực HĐND chỉ đạo xây dựng báo cáo giám sát kết quả giải quyết kiến nghị của cử tri và dự thảo nghị quyết về việc giải quyết kiến nghị của cử tri trình HĐND cùng cấp).