Đại biểu chất vấn tại kỳ họp chuyên đề HĐND tỉnh khóa XVIII, tháng 3- 2018.  Ảnh: Thành Công

Nhằm tiết kiệm thời gian mà vẫn đảm bảo đúng quy định, Thường trực và các ban HĐND tỉnh thống nhất tổ chức chung hội nghị thẩm tra các văn bản trình kỳ họp với đầy đủ các cơ quan có thẩm quyền tham gia. Tại hội nghị thẩm tra, cơ quan soạn thảo giải trình làm rõ những vấn đề đại biểu đặt ra rồi đi tới thống nhất chung. Từ tranh luận, nhiều nội dung được tiếp thu để hoàn thiện các dự thảo báo cáo, đề án, nghị quyết. Do đó, hoạt động thẩm tra của HĐND tỉnh được rút ngắn thời gian. Nhiều vấn đề chưa rõ được làm sáng tỏ ngay tại hội nghị thẩm tra.

Bà Khánh Thị Xuyến, Trưởng Ban Kinh tế - Ngân sách, HĐND tỉnh cho biết, Ban luôn coi trọng công tác khảo sát ở thực tế để đối chiếu với các dự thảo báo cáo, nghị quyết. Chẳng hạn như để thẩm tra dự thảo nghị quyết về hỗ trợ phát triển tưới tiên tiến, tiết kiệm nước cho cây trồng cạn trên địa bàn tỉnh trình tại kỳ họp thứ 4 HĐND tỉnh, Ban đã tổ chức khảo sát tại xã Yên Lâm (Hàm Yên), đến tận hộ gia đình để nắm bắt nhu cầu cần hỗ trợ của người dân và chính quyền địa phương. Sau cuộc khảo sát này, Ban đã có kiến nghị với cơ quan soạn thảo và UBND tỉnh điều chỉnh về diện tích được hỗ trợ phù hợp.

Ở cấp huyện, nhiều nơi thường trực HĐND đã có những chỉ đạo đổi mới hoạt động thẩm tra đối với các ban HĐND huyện. Các ban HĐND thành phố đã tổ chức nhiều đợt khảo sát, xem xét tình hình thực tế, chủ động tham gia với các cơ quan soạn thảo ngay từ khâu chuẩn bị các dự thảo. Từ đầu nhiệm kỳ đến nay, các ban HĐND thành phố đã thẩm tra 39 báo cáo, 1 đồ án và 18 dự thảo nghị quyết do UBND thành phố và các cơ quan trình tại các kỳ họp. Các báo cáo thẩm tra của các ban đa số được đại biểu tán thành và được UBND thành phố và cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp thu, bổ sung đầy đủ. 

Thẩm tra đối với dự thảo nghị quyết về chính sách ưu đãi đối với học sinh trường THPT Chuyên và học sinh giỏi tham gia đội tuyển dự thi chọn học sinh giỏi cấp quốc gia trình tại kỳ họp thứ tư HĐND tỉnh, Ban Văn hóa - Xã hội HĐND tỉnh đã có các cuộc khảo sát lồng ghép trong chương trình giám sát tại một số trường học và các huyện, thành phố trên địa bàn tỉnh. Cũng trong năm 2017, Thường trực HĐND tỉnh đã tổ chức một cuộc khảo sát về công tác đào tạo tại các cơ sở đào tạo chuyên nghiệp trong tỉnh. Từ đó kiến nghị và đề xuất với Tỉnh ủy, UBND tỉnh các giải pháp, chiến lược đào tạo nghề gắn với nhu cầu của xã hội ở các cơ sở đào tạo nghề của tỉnh.

Hoạt động thẩm tra của Thường trực và các ban HĐND huyện Hàm Yên những năm qua đã được định hướng ngay từ đầu năm. Bà Lục Thị Vượng, Phó Ban Pháp chế HĐND huyện Hàm Yên cho biết, trước mỗi dự thảo báo cáo, đề án, nghị quyết quan trọng, Ban đều tổ chức khảo sát cơ sở. Chẳng hạn như để thẩm tra báo cáo về nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng an ninh của UBND huyện năm 2017, Ban đã tổ chức khảo sát thực tế ở nhiều xã trong huyện.

Qua đó, kiến nghị với UBND và các cơ quan liên quan cần tăng cường công tác bảo đảm an ninh trật tự nông thôn, công tác quản lý tài nguyên khoáng sản, đất đai... Công tác phối hợp giữa các ban không chồng chéo, thể hiện chính kiến, nêu rõ những vấn đề còn có những ý kiến khác nhau, cần cơ quan soạn thảo làm rõ. Từ đó, các ban phân tích, làm rõ cơ sở pháp lý và thực tiễn, giúp các đại biểu có cái nhìn đa chiều để thảo luận, quyết định.

Những năm gần đây, hoạt động thẩm tra của thường trực HĐND, các ban của HĐND tỉnh, huyện đã chủ động tham gia với cơ quan soạn thảo ngay từ đầu. Trong đó đã tổ chức các cuộc khảo sát làm cơ sở so sánh, đối chiếu giữa các báo cáo, dự thảo nghị quyết với thực tế. Trong thẩm tra các dự thảo nghị quyết, báo cáo, đề án về một số lĩnh vực cần có những đánh giá chuyên sâu, HĐND tỉnh, các huyện, thành phố đã mời cả các chuyên gia am hiểu về lĩnh vực đó để tư vấn. 

Tuy nhiên, hoạt động thẩm tra của một số HĐND cấp huyện còn gặp khó khăn do một số báo cáo, đề án, tờ trình của UBND gửi về thường trực HĐND huyện còn chậm so với yêu cầu hoặc gửi sát ngày diễn ra kỳ họp. Một số cơ quan cấp huyện soạn thảo chưa chủ động phối hợp với các ban HĐND ngay từ đầu. Theo đồng chí Vũ Hồng Xuân, Phó Chủ tịch HĐND huyện Yên Sơn, bên cạnh những nỗ lực đổi mới và nâng cao chất lượng hoạt động thẩm tra của Thường trực và các ban HĐND huyện, khó khăn trong hoạt động thẩm tra là các ban của HĐND chỉ có 1 phó ban chuyên trách, còn lại là kiêm nhiệm.

Mỗi thành viên chỉ có năng lực chuyên môn về lĩnh vực nhất định, trong khi các lĩnh vực phải thẩm tra tương đối rộng, đa dạng. Do vậy, để chất lượng hoạt động thẩm tra được nâng lên, Thường trực HĐND huyện có sự phân công nhiệm vụ cụ thể đối với các ban. Các Ban căn cứ vào năng lực của các thành viên để phân công nhiệm vụ phù hợp với năng lực, chuyên môn của từng thành viên. 

Phần lớn các báo cáo thẩm tra của các ban HĐND tỉnh, huyện tại các kỳ họp đối với các báo cáo, đề án, dự thảo nghị quyết của UBND cùng cấp và cơ quan soạn thảo nhận được sự đồng tình cao của các đại biểu. Từ đó góp phần nâng cao chất lượng kỳ họp, chất lượng các đề án, dự thảo nghị quyết khi ban hành.